ODDZIAŁYWANIE POPULACJI KARPIA NA ŚRODOWISKO WODNE
Populacja karpia zasiedlająca zbiornik wodny, tak jak wszystkie organizmy żywe, wywiera wpływ na środowisko, w którym bytuje. Wpływ ten obejmuje zarówno ożywione, jak i nieożywione czynniki środowiska.
Zakres zmian czynników fizycznych, chemicznych i biotycznych zachodzących w środowisku wodnym pod wpływem karpia jest zależny od liczebności jego populacji, czasu jej oddziaływania na środowisko i od klimatu.
Zmianę biologicznie czynnej powierzchni dna stawu pod wpływem karpi intensywnie w nim żerujących stwierdził Wolny (1962) w Żabieńcu. W stosunku do stawu niezarybionego — w stawie zarybionym powierzchnia dna powiększyła się o 35%. Denne larwy owadów ochotkowatych (Chironomidae) stanowiły 65—67% treści przewodów pokarmowych karpia w drugim roku życia. Ilustracją dna stawu zmienionego przez żerującą w okresie 6 miesięcy populację karpia może być zdjęcie.
Zdjęcie. Powiększenie biologicznie czynnej powierzchni dna stawu przez żerujące karpie.
Ponadto stwierdzono, że w stawie z karpiem wystąpił intensywny i długotrwały zakwit glonów z grupy zielenic, a mianowicie Chlorella i Scenedesmus.
Wpływ populacji karpia na zmniejszenie produkowanej masy roślin naczyniowych w Jeziorze Pymatuning (USA), z jednoczesnym zmniejszeniem się przezroczystości wody, wykazał Tryon (1954).
W warunkach biologicznej melioracji, której dokonują karpie stale żerujące w zbiorniku wodnym, wzrasta powierzchnia styku dna z wodą i możliwość zwiększonej wymiany między nimi związków mineralnych. Dotyczy to zwłaszcza fosforu mineralnego i białkowego zawierającego aminokwasy — serynę i argininę (Stangenberg-Oporowska, 1970).
Zakres zmian produkcji zwierząt bezkręgowych w zależności od liczebności obsady karpia był przedmiotem licznych badań. Na przykład Grygierek (1965) w Żabieńcu stwierdziła, że wraz ze wzrostem liczebności karpia zwiększała się liczba skorupiaków planktonowych (rysunek).
Rysunek. Zmiany liczebności skorupiaków w stawach zarybionych i niezarybionych: a — obsada karpi 2500 szt./ha, b — stawy bez ryb (wg E. Grygierek, 1965).
Jednocześnie zmianie ulegał ich skład gatunkowy: od form dużych z dominacją rodzaju Daphnia w stawach o małej liczbie ryb, do gatunków o najmniejszych rozmiarach ciała z dominacją rodzaju Moina w stawach o największej liczbie ryb. W stawach o optymalnym zagęszczeniu obsady Grygierek stwierdziła zmianę z „chmurkowatego” występowania zooplanktonu na jego równomierne rozmieszczenie się w całej toni wody.
Podobny kierunek zmian liczebności w dnie larw owadów ochotkowatych (Chironomidae) pod wpływem wzrastającej liczebności obsady stawów karpiowych stwierdziła w Żabieńcu Wójcik-Migała (1965).
Na zakres zmian czynników środowiska pod wpływem przebywającej w nim populacji karpia wpływają także warunki klimatyczne. Aktywność karpia zależy od temperatury wody. W latach chłodnych wpływ populacji karpia na środowisko jest mniejszy niż w latach ciepłych.
